Wybuch wojny w Ukrainie spowodował wiele zmian w postrzeganiu Rosji w Europie. W akcie solidarności z narodem ukraińskim Unia Europejska od rozpoczęcia wojny nakładała na Rosję wiele sankcji gospodarczych, które miały zdławić jej gospodarkę. W krajach UE nie ma jednak jednomyślności i jedności, co widać nawet w państwach Trójmorza. Na Zachodzie brakuje jedności w sprawie Ukrainy. Sprawa korytarza transportowego do Kaliningradu pokazała rozłam w UE. Stany Zjednoczone są nadal gwarantem bezpieczeństwa dla Europy Środkowo-Wschodniej. Wraz ze spowszednieniem w międzynarodowej opinii publicznej wydarzeń w Ukrainie doszło do pewnego zwrotu w polityce niektórych państw europejskich, które próbowały wyłamać się z dotychczasowej solidarności. Istotę sprawy nakreślił sekretarz generalny NATO Jens Stoltenberg, który stwierdził podczas wystąpienia dla Parlamentu Europejskiego, że cena, jaką płaci Unia Europejska oraz Pakt, jest mierzona pieniędzmi, a Ukraińcy płacą codziennie stratą swoich rodaków. Dlatego Zachód powinien stale wpierać Ukrainę - pomimo związanych z tym wysokich kosztów. – Z kolei pozostawienie Ukrainy bez wsparcia będzie prowokować jeszcze większe koszty, ponieważ Europa stanie się jeszcze bardziej osłabiona i zależna od Rosji – tłumaczył w swoim wystąpieniu Stoltenberg. Zobacz także: Obawy o rosyjskie zagrożenie z Naddniestrza zbliżyły Ukrainę i Mołdawię Postawa Europy Zachodniej wobec Rosji To przemówienie skierowane było przede wszystkim do państw Europy Zachodniej, w których nadal dochodzą do głosu apele np. o zaprzestanie uzbrajania Ukrainy lub o próbę podjęcia dialogu z Rosją. Powrót do dawnych relacji z Moskwą leży w interesie gospodarek zachodnich, które budowały swój dobrobyt na fundamencie tanich surowców energetycznych dostarczanych z Rosji. Ta zależność energetyczna państw Europy Zachodniej, przede wszystkim Niemiec, od dostaw gazu z Rosji sprawiła, że odblokowanie relacji z Rosją leży w interesie gospodarczym tych państw. Przekłada to się również na wymiar polityczny – z perspektywy Niemiec, Francji czy Włoch istotnym elementem przyszłej architektury bezpieczeństwa w Europie pozostaje włączenie w nią Rosji. Czytaj też: Trwa odliczanie do wznowienia przesyłu gazociągiem Nord Stream 1 Owa koncepcja, wyrażana przez prezydenta Francji Emmanuela Macrona i polegająca na nieupokarzaniu Rosji, ma swe odzwierciedlenie w konkretnych działaniach takich państw, jak Francja czy Niemcy, które w kluczowych momentach wojny w Ukrainie odmawiały wsparcia wojskowego dla Kijowa. Ta postawa ma również przełożenie na politykę europejską, której przykładem może być odblokowanie korytarza transportowego pomiędzy Kaliningradem a Białorusią. Rząd w Wilnie, zatrzymując tranzyt towarów z Kaliningradu na Białoruś, realizował tym samym politykę sankcyjną dotyczącą importu rosyjskiej stali i materiałów żelaznych. Z kolei kanclerz Niemiec Olaf Scholz sprzeciwiał się temu stanowisku, twierdząc, że Litwa w tym przypadku jest tylko krajem tranzytowym, a nie państwem importującym. Ta argumentacja ostatecznie znalazła uznanie na poziomie wspólnotowym. „Głos Trójmorza” - czy jest słyszalny w Europie? Ta niejednoznaczna postawa państw Europy Zachodniej wobec Rosji budzi niepokój w państwach Europy Środkowo-Wschodniej. Obawy dotyczą przede wszystkim odporności zachodniej klasy politycznej na przejściowe trudności gospodarcze związane z nałożeniem sankcji na Rosję. Decyzje, które „rozmiękczają” sankcje wobec Rosji bądź prowadzą do redukcji pomocy dla Ukrainy, są bardzo negatywnie odbierane przez te państwa członkowskie, które są nastawione są bardzo proukraińsko. To duże zagrożenie dla spoistości Unii Europejskiej, ponieważ dochodzi do różnic w fundamentalnych kwestiach dla bezpieczeństwa Europy. Stąd mogą powstawać nowe sojusze na osnowie grup interesu - i wzmacniać pozaunijne projekty, jak np. Inicjatywa Trójmorza, która w swoim założeniu nie miała stanowić pewną konkurencji dla UE, ale w przyszłości może zmienić swoje znaczenie. Państwa Europy Środkowo-Wschodniej próbują zintegrować się w ramach Inicjatywy Trójmorza, zawiązanej w 2015 przez prezydentów Polski i Chorwacji. Głównym celem tej koncepcji było stworzenie nowych ram gospodarczych dla tego regionu, który nadal nie jest wewnętrznie zintegrowany. Zobacz także: Amerykanie zainwestują w Fundusz Trójmorza Ze względu na położenie państwa Trójmorza muszą konfrontować swą politykę z interesami z jednej strony Rosji, a z drugiej - partnerów z Europy Zachodniej, którzy mają swoją wizję regionu Europy Środkowo-Wschodniej. Pytania dotyczące bezpieczeństwa państw Trójmorza w kontekście obecnie trwającego konfliktu w Ukrainie przestały być akademicką dyskusją, a przybrały żywotny charakter dla Warszawy, Wilna, Rygi, Tallina czy Bukaresztu. Bezpieczeństwo Europy Środkowo-Wschodniej zależy od trzech czynników: wsparcia militarnego Stanów Zjednoczonych oraz innych państw w ramach NATO, pewnej solidarności państw regionu oraz zdecydowanej postawy Europy Zachodniej wobec wsparcia dla Ukrainy. Solidarność w regionie jest we wspólnym interesie państw Trójmorza, ale dochodzi miedzy nimi również do istotnych różnic. Najbardziej radykalnym przykładem pozostaje postawa Węgier, które wyłamują się z jakichkolwiek działań wspierających wysiłek zbrojny Ukrainy. Z kolei do najbardziej zdeterminowanych państw w prowadzeniu zdecydowanej polityki wparcia dla walczącej Ukrainy zaliczają się państwa bałtyckie, Polska i Rumunia. Prowadzona przez nie polityka opiera się na silnym wsparciu Ukrainy, przygotowywaniu się do potencjalnego odparcia uderzenia Rosji przy istotnej pomocy Stanów Zjednoczonych. Perspektywa amerykańska Wojna w Ukrainie jest również sprawdzianem dla solidarności państw w ramach NATO. Z perspektywy amerykańskiej istotnym elementem utrzymania swoich wpływów w Europie jest obecnie wsparcie militarne Wschodniej Flanki NATO, która z perspektywy Waszyngtonu jest nową „żelazną kurtyną”. Zasadniczym celem Waszyngtonu w Europie jest osłabienie Rosji. Wojna w Ukrainie sprawiła, że Stany Zjednoczone militarnie wróciły do Europy w celu ustabilizowania sytuacji. Jednakże długofalowo Amerykanie będą „opuszczać” Europę na rzecz swoich interesów na Pacyfiku - w globalnej rywalizacji z Chinami. Wydaje się, że Amerykanie obecnie nie posiadają wystarczających narzędzi politycznych, które umożliwiłyby im wprowadzanie swego porządku w Europie, dyscyplinując państwa Europy Zachodniej, czego przykładem może być podporządkowanie się woli Niemiec w sprawie budowy gazociągu Nord Stream II (jeszcze w realiach przedwojennych). Rezygnacja z sankcji nałożonych na projekt Nord Stream II przez administrację Bidena była świadectwem słabości Waszyngtonu. Stąd Waszyngton woli oprzeć swoje wpływy w Europie na wschodniej flance NATO, militaryzując ten obszar na wypadek rozlania się konfliktu z Rosją.